Globalny przegląd energii odnawialnej 2020

W odpowiedzi na wyjątkowe okoliczności wynikające z pandemii wirusa coroczny przegląd IEA Global Energy Review rozszerzył swój zakres o analizę w czasie rzeczywistym dotychczasowego rozwoju sytuacji w 2020 r. i możliwych kierunków na resztę roku.

Oprócz przeglądu danych dotyczących energii i emisji CO2 w 2019 r. według paliwa i kraju, w tej części Globalnego przeglądu energii prześledziliśmy zużycie energii według kraju i paliwa w ciągu ostatnich trzech miesięcy, a w niektórych przypadkach – np. energii elektrycznej – w czasie rzeczywistym. Niektóre śledzenie będzie kontynuowane co tydzień.

Niepewność dotycząca zdrowia publicznego, gospodarki, a co za tym idzie energii w pozostałej części 2020 r., jest bezprecedensowa. Dlatego też w niniejszej analizie nie tylko przedstawiono możliwą ścieżkę zużycia energii i emisji CO2 w 2020 r., ale także podkreślono wiele czynników, które mogą prowadzić do różnych wyników. Wyciągamy kluczowe wnioski dotyczące radzenia sobie z tym kryzysem, który zdarza się raz na stulecie.

Obecna pandemia Covid-19 to przede wszystkim globalny kryzys zdrowotny. Na dzień 28 kwietnia potwierdzono 3 miliony przypadków i ponad 200 000 zgonów z powodu tej choroby. W wyniku wysiłków mających na celu spowolnienie rozprzestrzeniania się wirusa udział zużycia energii objętego środkami ograniczającymi rozprzestrzenianie się wirusa wzrósł z 5% w połowie marca do 50% w połowie kwietnia. Kilka krajów europejskich i Stany Zjednoczone ogłosiły, że spodziewają się ponownego otwarcia części gospodarki w maju, więc kwiecień może być miesiącem, w którym najbardziej ucierpi.

Oprócz bezpośredniego wpływu na zdrowie obecny kryzys ma poważne konsekwencje dla światowej gospodarki, zużycia energii i emisji CO2. Nasza analiza danych dziennych do połowy kwietnia pokazuje, że w krajach objętych pełną kwarantanną zapotrzebowanie na energię tygodniowo spada średnio o 25%, a w krajach objętych częściową kwarantanną – średnio o 18%. Codzienne dane gromadzone do 14 kwietnia dla 30 krajów, reprezentujące ponad dwie trzecie światowego zapotrzebowania na energię, pokazują, że spadek popytu zależy od czasu trwania i rygorystyczności blokad.

Globalne zapotrzebowanie na energię spadło o 3,8% w pierwszym kwartale 2020 r., przy czym większość skutków była odczuwalna w marcu, gdy wprowadzono środki ograniczające w Europie, Ameryce Północnej i innych krajach.

• Najbardziej ucierpiał światowy popyt na węgiel, który spadł o prawie 8% w porównaniu z pierwszym kwartałem 2019 r. Trzy przyczyny wyjaśniają ten spadek. Chiny – gospodarka oparta na węglu – były krajem najbardziej dotkniętym Covid-19 w pierwszym kwartale; tani gaz i ciągły rozwój odnawialnych źródeł energii w innych krajach stanowiły wyzwanie dla węgla; a łagodna pogoda również ograniczyła zużycie węgla.
• Popyt na ropę również mocno ucierpiał – w pierwszym kwartale spadł o prawie 5%, głównie z powodu ograniczenia mobilności i lotnictwa, które odpowiadają za prawie 60% światowego zapotrzebowania na ropę. Na koniec marca globalna aktywność w transporcie drogowym była prawie o 50% niższa od średniej z 2019 r., a lotnicza o 60% niższa.
• Wpływ pandemii na popyt na gaz był bardziej umiarkowany i wyniósł około 2%, gdyż w pierwszym kwartale 2020 r. gospodarki oparte na gazie nie ucierpiały silnie.
• Odnawialne źródła energii były jedynym źródłem, które odnotowało wzrost popytu, do czego przyczyniła się większa moc zainstalowana i priorytetowa wysyłka.
• Zapotrzebowanie na energię elektryczną zostało znacznie zmniejszone w wyniku środków blokujących, co wywołało efekt domina w koszyku elektroenergetycznym. W kilku krajach zapotrzebowanie na energię elektryczną spadło o 20% lub więcej w okresach całkowitej blokady, ponieważ wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną znacznie przewyższa ograniczenie działalności komercyjnej i przemysłowej. Przez tygodnie kształt popytu przypominał wydłużoną niedzielę. Zmniejszenie popytu zwiększyło udział odnawialnych źródeł energii w dostawach energii elektrycznej, ponieważ popyt na ich produkcję w dużej mierze nie ma wpływu. Spadł popyt na wszystkie inne źródła energii elektrycznej, w tym węgiel, gaz i energię jądrową.

Patrząc na cały rok, badamy scenariusz, który określa ilościowo skutki energetyczne powszechnej globalnej recesji spowodowanej wielomiesięcznymi ograniczeniami mobilności oraz działalności społecznej i gospodarczej. W tym scenariuszu wychodzenie z głębokiej recesji związanej z kwarantanną jest jedynie stopniowe i towarzyszy mu znaczna trwała utrata aktywności gospodarczej, pomimo wysiłków w zakresie polityki makroekonomicznej.

Efektem takiego scenariusza jest spadek zapotrzebowania na energię o 6%, największy od 70 lat w ujęciu procentowym i największy w historii w wartościach bezwzględnych. Wpływ Covid-19 na popyt na energię w 2020 r. byłby ponad siedmiokrotnie większy niż wpływ kryzysu finansowego z 2008 r. na światowe zapotrzebowanie na energię.

Będzie to miało wpływ na wszystkie paliwa:

• Popyt na ropę może spaść w ciągu roku o 9%, czyli średnio o 9 mb/d, przywracając zużycie ropy do poziomu z 2012 roku.
• Zapotrzebowanie na węgiel może spaść o 8%, głównie z powodu spadku zapotrzebowania na energię elektryczną w ciągu roku o prawie 5%. Ożywienie zapotrzebowania na węgiel dla przemysłu i wytwarzania energii elektrycznej w Chinach może zrównoważyć większe spadki w innych krajach.
• W ciągu całego roku popyt na gaz może spaść znacznie bardziej niż w pierwszym kwartale, przy zmniejszonym zapotrzebowaniu na zastosowania w energetyce i przemyśle.
• W odpowiedzi na niższe zapotrzebowanie na energię elektryczną spadnie również zapotrzebowanie na energię jądrową.
• Oczekuje się, że popyt na odnawialne źródła energii będzie wzrastał ze względu na niskie koszty operacyjne i preferencyjny dostęp do wielu systemów elektroenergetycznych. Niedawny wzrost mocy produkcyjnych i uruchomienie niektórych nowych projektów w 2020 r. również przyczyniłyby się do zwiększenia produkcji.

Według naszych szacunków na rok 2020 światowe zapotrzebowanie na energię elektryczną spadnie o 5%, przy 10% redukcji w niektórych regionach. Źródła niskoemisyjne znacznie przewyższyłyby produkcję węglową na świecie, zwiększając przewagę ustanowioną w 2019 r.

Oczekuje się, że globalna emisja CO2 spadnie o 8%, czyli prawie 2,6 gigaton (Gt), do poziomu sprzed 10 lat. Taka redukcja rok do roku byłaby największa w historii, sześciokrotnie większa niż poprzednia rekordowa redukcja o 0,4 Gt w 2009 r. – spowodowana światowym kryzysem finansowym – i dwukrotnie większa niż łączna suma wszystkich poprzednich redukcji od zakończenia II wojny światowej. Jednak podobnie jak po poprzednich kryzysach odbicie emisji może być większe niż spadek, chyba że fala inwestycji mających na celu ponowne uruchomienie gospodarki zostanie poświęcona czystszej i bardziej odpornej infrastrukturze energetycznej.